Του Πάνου Τσούμα*
Προφητικό για ό,τι υπέστη ο τόπος τους τελευταίους 16 μήνες, αλλά και ό,τι πρόκειται να υποστεί στο μέλλον, το κείμενο που ακολουθεί. Γράφτηκε εν όψει εκλογών του Ιανουαρίου 2015. Πρέπει, ως εκ τούτου, να διαβαστεί με φόντο τα γεγονότα εκείνης της εποχής, αλλά όχι μόνο.
Καθότι πραγματεύεται την αυτογνωσία, προσπαθώντας, συνάμα, να αποδομήσει χρονίζουσες ψευδαισθήσεις και ψευδείς συνειδήσεις που απειλούν ακόμα και την κρατική μας υπόσταση, είναι πιο επίκαιρο ίσως από τότε που δημοσιεύτηκε (21 Ιαν. 2015 στην ιστοσελίδα «Πρωτηnews» Ηλείας).
Σημειώνοντας ότι ωθήθηκα να ξαναγράψω επειδή έβλεπα καθαρά το επερχόμενο «τσουνάμι» -το 2011 είχα αποφασίσει να διακόψω οριστικά απ’ αυτή την «αρρώστια»- θα πω ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ σε όσους αντέξουν να διαβάσουν μέχρι τέλους την κατ’ εμέ ψευδαισθησιακή μας αποικοδόμηση. Επί τη ευκαιρία, δε, ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ και όλους εκείνους που αντέχουν τις συχνές επισκέψεις μου στo Enetpress.gr. «Ζεϊμπέκικο της αυτογνωσίας» λοιπόν και πάμε:
« “ΥΠΑΡΧΕΙ πράγματι στα ανθρώπινα συμβάντα μια ανώτερη δύναμη, που η συζήτηση, η φλυαρία του ανθρώπου –τυπωμένες ή μη– δεν μπορούν να αναχαιτίσουν”.
Του Ονορέ Ντε Μπαλζάκ είναι η επισήμανση. Επιστρατεύτηκε για προπομπός, προκειμένου να είναι σαφές ότι υπάρχει επίγνωση της ματαιοπονίας.
ΧΩΡΙΣ ψευδαισθήσεις λοιπόν θα επιχειρήσω, μετά από πολύ καιρό, ένα σάλτο-χαλάστρα στην πίστα του (ΕΠΙ-κοινωνίας) πολιτικο-ενημερωτικού «ελληνάδικου», όπου ντερτιλήδες του λαϊκισμού υποδύονται τους λαϊκούς βάρδους.
ΜΕ ΚΟΝΤΡΑ στο ανεπίγνωστο, την απουσία αυτογνωσίας και την έωλη μονοτροπία περί τα οικονομικά, έχει να κάνει το σάλτο.
Για να ξεκινήσει το “χάλασμα”, θα κεράσω τα πρώτα ποτήρια σε συσκευασία ερωτημάτων:
– Αν δεν είχε δολοφονηθεί ο Παύλος Φύσσας από το χρυσαυγίτη Ρουπακιά, υπήρχε ή όχι πιθανότητα να είναι δεύτερο κόμμα η Χρυσή Αυγή; Τί θα έλεγαν τότε οι γλοιωδώς άδοντες ανιστόρητα άσματα, όπως: “η δημοκρατία δεν έχει αδιέξοδα” , “ο σοφός λαός”, “η νίκη θα είναι του λαού” κ.ά.;
– Έχει αποφανθεί ή όχι η επιστήμη -και επιβεβαιώσει η εμπειρία- ότι ο μέσος άνθρωπος (για τον πιο κάτω το αφήνω φλου…) εμπιστεύεται περισσότερο τις ψευδαισθήσεις και ελάχιστα τη λογική, για να σχηματίσει τις πεποιθήσεις του;
– Αν αυτό ισχύει –και με το παραπάνω λέω εγώ– στα ήρεμα νερά, τι γίνεται σε ώρες τρικυμίας; Πολλαπλασιάζεται ή όχι η παρανοϊκότητα των σκέψεων;
– Σ’ αυτή την περίπτωση, όσοι πυροδοτούν τον παροξυσμό είναι ηθικοί ή ανήθικοι; τίμιοι ή άτιμοι; σκέτα άφρονες ή παράφρονες;
ΟΠΩΣ αντιλαμβάνεσθε το “κέφι” ανέβηκε, λέω να κεράσω τα δεύτερα… Επιλέγω από το μπουκάλι με τα σιαμαία “ψευδής συνείδηση” και “ζωτικό ψεύδος”.
Ψυχο-διανοητικού οινοπνεύματος τα δεύτερα, έχουν να κάνουν με το φαντασιακό κόσμο των ανθρώπων. Ανάλογα δε με τη στάθμη τους λειτουργούν, σε σχέση με τον πραγματικό κόσμο, ισορροπητικά ή ανισόρροπα.
Ανισόρροπα λειτουργούν όταν η στάθμη τους παραφουσκώνει. Τα άτομα τότε και οι συλλογικότητες που βυθίζονται μέσα τους, χάνουν την επαφή με τον πραγματικό κόσμο- ιδιαίτερα με την πραγματικότητα του εαυτού τους.
Επέρχεται τότε μεγάλη ανισορροπία μεταξύ φαντασιακού και πραγματικότητας με αποτέλεσμα να δημιουργούνται καταστάσεις ιλαροτραγικές ή σκέτα τραγικές.
ΣΑΝ ΑΥΤΕΣ που ζει η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια δηλαδή. Των οποίων ‘απαύγασμα» είναι τα διαδραματιζόμενα στην πολιτικο-ενημερωτικό πάλκο εν όψει εκλογών.
Και τί δεν βλέπουμε στο πάλκο και τί δε λουζόμαστε από τις κάμερες και τα μικρόφωνά του.
Στη διαπασών η ιδιωτεία, καίει λάμπες η γελοιότητα, ρίχνει γενικούς η ιδεοληψία. Ούτε σταγόνα επίγνωσης, ούτε κόκκος αυτογνωσίας.
Θέλουν προσόντα, βλέπετε, αυτές οι έννοιες, απαιτείται βασάνισμα για να κατακτηθούν. Χρειάζεται να αναμετρηθείς με τον εαυτό σου και ό, τι ανεπίγνωστα ή θυμικά σου επιβάλει
Τέτοια προσόντα δεν έχουν της πίστας οι αβασάνιστοι. Αν είχαν δεν θα ήταν γλοιώδεις λαϊκιστές.
ΑΣ ΑΦΗΣΟΥΝ συνεπώς, ορισμένοι απ’ αυτούς, τις φούσκες περί “καινούργιου”, “διαφορετικού”, ή “ριζοσπαστικού”, που δήθεν εκπροσωπούν. Καινούργιο και διαφορετικό θα υπάρξει μόνο με αυτογνωσία, μόνο αν ομολογήσουμε την αλήθεια, μόνο αν τη δεχτούμε.
ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ της αλήθειας, που απαιτείται να ομολογήσουμε και να αποδεχθούμε, βρίσκεται το ξεπέρασμα του μύθου ότι “η ιστορία και οι …κακοί ξένοι μάς χρωστάνε”.
Επιτέλους να τελειώνουμε με αυτό το τροφοδοτικό ανιστόρητων ψευδών συνειδήσεων, δεξιών τε και αριστερών.
Κανένας δε μας χρωστάει, περισσότερο εμείς χρωστάμε. Αν τέλος πάντων οι ‘‘κακοί’’ ξένοι μας χρωστάνε ένα, εμείς τους χρωστάμε δύο και τρία…
Εξυπηρετώντας και δικά τους συμφέροντα βεβαίως-το όφελος όμως αμοιβαίο, οι “κακοί” ξένοι (άλλοτε και Προστάτιδες Δυνάμεις) συνέβαλαν αποφασιστικά ή συμπαραστάθηκαν, μεταξύ άλλων, και στα εξής:
– Να αποκτήσουμε κρατική υπόσταση (Ναβαρίνο)
– Να μεγαλώσουμε τα κρατικά μας σύνορα: 1864 (Επτάνησα), 1881 (Θεσσαλία), 1912-18 (Ήπειρος, Μακεδονία, νησιά βορειοανατολικού Αιγαίου), 1946 (Δωδεκάνησα)
– Να μη γίνουμε Αλβανία του Χότζα (1948-1949)
– Να μπούμε στην ΕΟΚ και μετά στην ΟΝΕ.
ΤΟ ΑΓΟΣ των άκαιρων παλικαρισμών, των διχασμών, των δικτατοριών και των συμφορών που έφεραν (μαύρο 1897, Μικρασιατική καταστροφή, Εμφύλιος, Κυπριακή τραγωδία), είναι αποκλειστικά δικά μας …ανδραγαθήματα!
Η λαφυραγώγηση και κατασπατάληση της οικονομικής βοήθειας που μας έδωσαν οι “κακοί” (Σχέδιο Μάρσαλ, Μεσογειακά Προγράμματα, Ευρωπαϊκά Πακέτα) είναι επίσης δικές μας… παλικαριές»!
ΑΠ΄ ΑΥΤΗ την άποψη η αποτυχία της μεταπολίτευσης -και δη της λεγόμενης «αλλαγής»- ήταν πως, όχι μόνο δεν έθιξε τους παραδοσιακούς μύθους-παπλώματα των εγγενών ασθενειών και υστερήσεών μας, αλλά έκανε και το χειρότερο. Τους ενίσχυσε αφενός (“ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο”) και αφετέρου πρόσθεσε επιπλέον χαϊδευτικά κλινοσκεπάσματα ψευδών συνειδήσεων: “Περήφανος λαός”, “Λαός στην εξουσία’’, “Δημοκρατική παράδοση” κ.ά.
Ε, δεν ήθελε και πολύ ο άτακτος και κουτοπόνηρος “κατσαπλιάς” του μαλακού μας υπογαστρίου να μεταμφιεστεί σε “αγωνιστή της δημοκρατίας” και να προελάσει ακάθεκτα, παιανίζοντας: «Ο λαός δεν ξεχνά τι σημαίνει δεξιά», «εδώ και τώρα σοσιαλισμός» και άλλα ηχηρά παρόμοια.
Αναπτύχθηκαν έτσι, παράλληλα στις παλαιές «αντιδραστικές» ψευδείς συνειδήσεις περί “Κόκκινης μηλιάς” και “Μαρμαρωμένου βασιλιά” και νέες «προοδευτικές» με «χιτώνια» Τσε Γκεβάρα και «μπερέδες» Θανάση Κλάρα.
ΠΑΝΩ σ αυτό το μαξιλάρι ψευδών συνειδήσεων και ιδεοληψιών κοιμήθηκε μακάρια η μεγαλύτερη σε διάρκεια και πιο ανέφελη γραμμική εξέλιξη του νεοελληνικού κράτους.
Όσοι αποπειράθηκαν να ταράξουν τον ύπνο της περιθωριοποιήθηκαν, απαξιώθηκαν και ενίοτε προπηλακίστηκαν: Αν. Πεπονής, Αλ. Παπαδόπουλος, Τασ. Γιαννίτσης, Στ. Μάνος…
ΑΝΑΜΦΙΒΟΛΑ δεν ευθύνεται μόνο το ΠΑΣΟΚ για το μακάριο ύπνο πάνω στο μαξιλάρι-βόμβα των ψευδαισθήσεων-ενίοτε και παραισθήσεων, που ανέκοψαν την προσπάθεια προσγείωσης της περιόδου 1994-98.
Αποφασιστική ήταν η συμβολή στον ύπνο και στο φούσκωμα του μαξιλαριού τόσο της (μετά Καραμανλή του Μεγάλου και Γ. Ράλλη) Αβερωφικής νεο(;)δεξιάς, όσο και η “λούφα και παραλλαγή“ της «μαμμόθρεπτης» νεο(;)αριστεράς.
ΣΑΝ (αν)έτοιμη από καιρό, η νεοδεξιά ανταγωνίστηκε το ΠΑΣΟΚ στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο. Ήγουν στο Δεληγιαννικό: “να φύγουν αυτοί οι κερατάδες από το κράτος για να ορμήσουμε εμείς”.
Ότι η νεοδεξιά και το βαθύ ΠΑΣΟΚ ήταν ηθολογικά ένα και το αυτό, φάνηκε με το μικρό Καραμανλή (της…επανίδρυσης). Κρατώντας την εξουσία για καιρό η ΝΔ-με τον Κ. Μητσοτάκη δεν πρόλαβε, το κράτος (από την πολύ…επανίδρυση) έπαθε τυμπανισμό, η δε μπάγκα της οικονομίας τινάχτηκε στον αέρα.
ΑΠΟ την άλλη, η νεοαριστερή “λούφα και παραλλαγή” ζούσε ανεύθυνα «το…μύθο της»! Ένεκα οι «αξίες» και το «ηθικό πλεονέκτημα»-δώρο της παλατιανής (μετ)εμφυλιοπολεμικής δεξιάς και της επταετούς χουντικής της απόφυσης-εύρισκε όλες τις πόρτες ανοιχτές. Συμμετείχε “αγόγγυστα“ στο φαγοπότι με δανεικά. Ενώ στις πορείες υπερθεμάτιζε απαιτώντας περισσότερα λεφτά και επιπλέον εξουσία στο λαό-ποιο λαό αλήθεια; Δηλαδή μεγαλύτερη ασυδοσία και διάλυση, όπως π.χ. στα πανεπιστήμια.
ΑΔΙΑΝΟΗΤΟ να σκεφθεί κανείς πως όλα αυτά έγιναν με πλήρη επίγνωση των συνεπειών. Επιτήδειοι και καθάρματα σίγουρα υπήρξαν. Πιο πολύ όμως πρέπει να ισχύει πως: ‘‘τόσο τους έκοβε τόσο έκαναν’’.
Κάτι τέτοιο τ ώ ρ α δεν ισχύει ή τουλάχιστον δε θα έπρεπε να ισχύει. Δεν μπορούν να επικαλεστούν άγνοια της μεταπολίτευσης τα υπόλοιπα. Διότι ξέρουν ή θα έπρεπε να ξέρουν.
ΕΝ ΤΟΥΤΟΙΣ συμπεριφέρονται το ίδιο και περισσότερο ανεπίγνωστα.
Σαν (αν)έτοιμοι από καιρό (όπως οι μικροί Καραμανλής Β΄ και Παπανδρέου Γ΄) οι έσχατοι του μεταπολιτευτικού κύκλου δείχνουν, στην πλειονότητά τους, πως δεν έχουν επίγνωση, ούτε της ιστορικότητας των ημερών για το μέλλον του τόπου, ούτε της διαχρονικότητας των αιτιών που οδήγησαν στο εξελισσόμενο όνειδος.
ΟΥΤΩΣ εχόντων των πραγμάτων, στο πολιτικό παλκοσένικο, δεν θα είναι υπερβολή αν πούμε πως η χώρα οδηγείται στις πιο κρίσιμες εκλογές των τελευταίων 65 ετών εντελώς ανεπίγνωστα.
Κρίνοντας μάλιστα από το γκρέμισμα κάθε γέφυρας για μετεκλογική συνεννόηση μεταξύ των δυο πρώτων κομμάτων, θα έλεγα και εντελώς παρανοϊκά. (Αν πρέπει να προστεθεί και “εμφυλιοπολεμικά”, επειδή ο κ. Σαμαράς είναι πολιτικός γόνος του Ευ. Αβέρωφ και ο κ. Τσίπρας γέννημα του ΚΚΕ, το αφήνω φλου…)
ΚΑΤΑ που σπέρνουν θα θερίσουν πάντως από τις εκλογές-δυστυχώς και η χώρα- όπως και από την ιστορία. Η οποία, προφανώς, έχει αποφασίσει ότι για να κλείσει οριστικά ο κύκλος της μεταπολίτευσης, δεν πρέπει κανένας κατεργάρης να μείνε ανεξόφλητος. Ότι πρέπει δηλαδή και η κομπορρήμων άμωμη(;) αριστερά να λάβει την εξόφλησή της…
Πόσο θα κρατήσει η εξόφληση και τι καζάντια θα αφήσει πίσω της μένει να το δούμε. Ούτε καινούριο θα είναι πάντως το καζάντισμα, ούτε-προπαντός αυτό- ριζοσπαστικό.
ΜΟΝΟ με επίγνωση, που προϋποθέτει αυτογνωσία, για το πώς φτάσαμε εδώ, θα έρθει καινούριο. Μόνο με ομολογία και αποδοχή της πραγματικότητας θα υπάρξει ριζοσπαστικό.
Της πραγματικότητας, συγκεκριμένα, για το ηθολογικά άσχετο με δημοκρατία και αστισμό βαλκανικό μας ριζικό. Το οποίο δεν κάνει διακρίσεις. Είναι και δεξιό και αριστερό. Και δημοκρατικό και ολοκληρωτικό.
Είναι αυτό το ριζικό που μας επιβάλει:
-Να συμπεριφερόμαστε σαν ασκέρι.
– Να οδηγούμαστε κάθε τόσο σε ντροπές και τραγωδίες.
– Να μην έχουμε κράτος σοβαρό.
– Να προσβάλουμε-καταστρέφουμε το δημόσιο χώρο.
-Να μην έχουμε ήθος αστικό.
– Να είμαστε χωρίς φιλότητα, κουτοπόνηροι και χαιρέκακοι.
– Να οικοδομούμε αυθαίρετες και αντιαισθητικές πολιτείες.
– Να δοξάζουμε εκφυλισμένους γόνους πολίτικων οικογενειών.
– Να…Να…
ΔΕΝ ΕΠΙΛΕΞΑΜΕ εμείς το ριζικό μας -που έχει και τα καλά του βεβαίως. Η ιστορία μας το κληρονόμησε.
Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι η ιστορία μας χρωστάει. Ίσα ίσα εμείς χρωστάμε να την καταλάβουμε. Και αφαιρώντας παπλώματα, μαντίλες, μπερέδες και χιτώνια ψευδών συνειδήσεων περί μεγαλοσύνης ή μοναδικότητας, να αναμετρηθούμε με τις λογής ψευδαισθησιακές μας δουλείες -ατομικές και συλλογικές .
Όσο το χρέος αυτό μένει ανεξόφλητο η ιστορία όλο και περισσότερο θα μας βαριέται.
Την έχουμε κουράσει την ιστορία. Όπως έχουμε κουράσει τους κακούς ξένους. Όπως, ακόμη χειρότερα, έχουμε κουράσει τα καλύτερα μυαλά μας που φεύγουν για άλλους τόπους.
Δεν χαρίζεται η ιστορία. Κερδίζεται μόνο. Κι αυτό δεν γίνεται χωρίς αντάλλαγμα, χωρίς μόχθο και πόνο.
ΕΙΝΑΙ ΣΑΦΕΣ πως οι παρούσες πολιτικές ηγεσίες(!) ούτε τη διάθεση έχουν να συγκρουστούν με την ιστορική μας καθυστέρηση ούτε τη συγκρότηση που απαιτεί μια τέτοια σύγκρουση.
Κάτι άλλο χρειάζεται. Κάτι που:
– Δεν θα κρύβεται πίσω από το βραχυκυκλωμένο κοπάδι.
– Δεν θα το χαϊδεύει, ούτε θα χρησιμοποιεί τους θεσμούς για να υποθάλπει τα κουσούρια του.
– Δεν θα αποποιείται την ευθύνη να μπει μπροστά λέγοντας τις αλήθειες που θα πονέσουν στο παρόν, αλλά θα δώσουν ελπίδα για σταθερή ανάρρωση στο μέλλον.
– Δεν θα ζει στην “κοσμάρα” του αλλά στον πραγματικό κόσμο. Τον κόσμο που μας έχει τοποθετημένους δίπλα στα “μπερκέτια” του άλλοτε «υπαρκτού…σοσιαλισμού», στα… χαΐρια της «Αραβικής… Άνοιξης» και στον Ερντογάν που καραδοκεί για «μεγαλοπρεπής».
ΑΝ ΔΕΝ ΦΑΝΕΙ σύντομα τέτοια “Ρεζέρβα” θα χρειαστεί να την εφεύρουμε. Το (προ)καλεί η ιστορία, της οποίας το τρένο έρχεται καταπάνω μας. Προλαβαίνουμε δεν προλαβαίνουμε… τον επικήδειο: “οι (τζάμπα) μάγκες δεν υπάρχουν πια…”!».
* Τεχνικός υπ/κός- αξ/κός της Π.Α.(1963-1990 ). Περιφερειακός ανταποκριτής-αρθρογράφος της «Ελευθεροτυπίας» (1991-2011). Διευθυντής-δημιουργός της εφημερίδας «εμπρός» Ναυπάκτου (1998-2011)
